Pompy ciepła a rosnące ceny energii: jak obniżyć rachunki za ogrzewanie? 8 pytań i odpowiedzi

1. Jak kształtują się aktualne ceny energii?

Zacznijmy od tego, jakie są obecnie relacje cen energii dla poszczególnych nośników. Koszty trzech popularnych paliw oraz jednostkowy koszt wytwarzanej z nich energii (po uwzględnieniu sprawności poszczególnych technologii) przedstawiają się następująco:

• gaz ziemny: cena paliwa - 0,35 zł/kWh, cena ciepła wytworzonego z jego wykorzystaniem - 0,39 zł/kWh,

• olej opałowy: : cena paliwa - 5 zł/l, cena ciepła wytworzonego z jego wykorzystaniem - 0,56 zł/kWh,

• pellet: cena paliwa - 1500 zł/t, cena ciepła wytworzonego z jego wykorzystaniem - 0,4 zł/kWh,

Jak widać, 1 kWh ciepła przekazywanego do instalacji wytworzonego z popularnych paliw kosztuje około 40-50 gr brutto. Jeszcze kilka lat temu koszt ogrzewania gazem czy pelletem był o połowę niższy. Natomiast energia elektryczna, z której korzysta pompa ciepła, kosztuje obecnie około 1,03 zł/kWh. Jest więc od 2 do 2,6 razy droższa od kosztu ciepła pozyskiwanego z popularnych paliw.

2. Czy możliwe jest, by wykorzystując pompę ciepła, uzyskać niższy koszt ogrzewania?

Tak, jest to możliwe! Nowoczesna pompa ciepła - takie jak te marki Vaillant - pozyskuje bowiem również dużą ilość energii z otoczenia. W skali roku, w zależności od parametrów pracy instalacji i warunków klimatycznych, urządzenie to może przekazać do instalacji nawet ponad 4 razy więcej ciepła, niż zużywa energii elektrycznej.

Koszt energii elektrycznej zużywanej przez pompę ciepła należy zatem podzielić przez 4. Cena ciepła przekazywanego do instalacji wyniesie wówczas 1,03 zł/kWh / 4 = 0,257 zł/kWh. To o około 35% mniej, niż wynosi cena ciepła pozyskiwanego z gazu czy pelletu i ponad połowę mniej w stosunku do oleju opałowego.

3. W jakich warunkach pompa ciepła pracuje z najwyższą efektywnością? Kiedy ogrzewanie nią będzie najtańsze?

Pompa ciepła zużywa najmniej energii elektrycznej w przypadku, gdy różnica między wymaganą temperaturą wody w instalacji grzewczej a temperaturą otoczenia, z którego pozyskujemy energię, jest najniższa. Z tego powodu najwyższą efektywność uzyskujemy wtedy, kiedy urządzenie to zasila instalację niskotemperaturową, np. ogrzewanie podłogowe lub ścienne.

4. Co zrobić, gdy w modernizowanym budynku nie możemy zastosować ogrzewania podłogowego?

W takim przypadku wykorzystuje się grzejniki niskotemperaturowe. Ich rozbudowana powierzchnia sprawia, że już w przypadku zasilania ich wodą o temperaturze rzędu 40-45°C możliwe jest ogrzanie domu nawet wtedy, gdy temperatura zewnętrzna wynosi - 20°C.

Inną opcją jest wykorzystanie tzw. klimakonwektorów. To swego rodzaju grzejniki wyposażone dodatkowo w wentylator. Dzięki niemu przez grzejnik przepływa duża ilość powietrza, wymiana ciepła przebiega intensywnie i ogrzanie pomieszczeń jest możliwe bez potrzeby podgrzewania wody w instalacji do wysokiej temperatury.

Dodatkową zaletą zastosowania klimakonwektorów jest to, że w połączeniu z pompą ciepła w okresie letnim mogą one być wykorzystane również do chłodzenia pomieszczeń. W tym celu pompa ciepła schładza latem wodę w instalacji - np. do ok. 12°C - a wentylator przetłacza powietrze przez klimakonwektor zasilany zimną wodą.

5. Jakie są inne możliwości uzyskania szczególnie wysokiej efektywności pracy instalacji z pompą ciepła?

Zastosowanie gruntowej pompy ciepła

Prócz ograniczenia temperatury, do której pompa ciepła musi podgrzewać wodę w instalacji, możemy też zadbać o to, by pozyskiwać energię z otoczenia o możliwie wysokiej temperaturze. W tym celu można rozważyć zastosowanie gruntowej pompy ciepła.

W okresie zimowym - mimo niskiej temperatury zewnętrznej - korzysta ona z ciepła pobieranego z odwiertów o znacznej głębokości, z reguły do 100 m. Dzięki temu nawet gdy na zewnątrz panuje silny mróz, to nadal temperatura płynu krążącego w rurach umieszczonych w odwiertach jest dodatnia, a efektywność pompy ciepła pozostaje wysoka.

Odpowiednie zaprogramowanie pracy powietrznej pompy ciepła

Korzystając z powietrznej pompy ciepła, musimy mieć świadomość tego, że w godzinach, w których przepływa przez nią najchłodniejsze powietrze, jej efektywność jest niższa. Musi ona zużyć więcej energii, by podgrzać wodę do temperatury wymaganej do zasilania instalacji grzewczej.

Wyższą efektywność pracy instalacji możemy jednak bez problemu uzyskać dzięki nowoczesnym sterownikom lub aplikacjom do zarządzania pracą instalacji. W tym celu wystarczy tak zaprogramować pracę urządzenia, by unikać np. podgrzewania wody do mycia z samego rana, gdy temperatura zewnętrzna jest najniższa. Mając do dyspozycji zasobnik ciepłej wody, który stanowi magazyn energii, możemy podgrzewać wodę np. w godzinach południowych, kiedy to temperatura otoczenia jest najwyższa - a co za tym idzie efektywność pracy pompy ciepła również.

6. Czy ogrzewanie pompą ciepła może być jeszcze tańsze? Wykorzystanie dostępnych taryf

Biorąc pod uwagę najczęściej wykorzystywaną taryfę za energię elektryczną, czyli G11, i średnioroczną efektywność pracy pompy ciepła z instalacją podłogową, oszacowaliśmy, iż koszt 1 kWh ciepła dostarczanego przez pompę ciepła wynosi ok. 25 gr/kWh. Czy może on być jeszcze niższy?

Tak! W tym celu można rozważyć skorzystanie z taryf, w których w określonym czasie obowiązują niższe stawki. Popularną taryfą tego typu jest G12w. Niższe stawki obowiązują w niej przez cały weekend (od godziny 22.00 w piątek do 6.00 w poniedziałek) oraz każdej nocy (od 22.00 do 6.00) i w południe (od 13.00 do 15.00). Obecnie korzystając z tej taryfy, możemy zapłacić za usługę przesyłu energii 9 gr/kWh zamiast 34 gr/kWh. Szacuje się, że pozwala ona zredukować koszt ogrzewania pompą ciepła o ok. 15%. Po uwolnieniu cen energii na jesieni należy się spodziewać jeszcze większej różnicy między popularną taryfą G11 a G12w.

Mitem jest, iż korzystanie z taryfy G12w jest trudne, w szczególności gdy do dyspozycji mamy zaawansowane sterowniki stosowane w instalacjach z pompami ciepła. Nie ma potrzeby dążenia do pracy wszystkich urządzeń wyłącznie w godzinach występowania niższych stawek. Duże oszczędności uzyskamy już wówczas, gdy co najmniej 60% energii zużywamy w czasie obowiązywania niższych stawek - a to jest bardzo łatwe do osiągnięcia.

7. Jak pompa ciepła powinna współpracować z instalacją fotowoltaiczną?

Jeśli dysponujemy instalacją fotowoltaiczną, wówczas warto zadbać o to, by pompa ciepła pracowała szczególnie intensywnie w godzinach działania instalacji fotowoltaicznej. Dzięki temu zredukujemy ilość energii elektrycznej oddawanej do sieci i wykorzystamy ją na miejscu do zasilania pompy ciepła.

Współpracę pompy ciepła z instalacją fotowoltaiczną można zautomatyzować, stosując tzw. menadżer energii. Nawet jednak bez tego systemu można zintensyfikować pracę pompy ciepła w wybranych godzinach. W tym celu wystarczy wykorzystać sterownik pompy ciepła, ustawić nieco wyższą temperaturę zadaną w domu i odpowiednie godziny ogrzewania wody do mycia.

8. Czego należy unikać w trakcie korzystania z instalacji z pompą ciepła?

Największym błędem użytkowników pomp ciepła jest eksploatacja urządzeń z wysoką temperaturą zasilania instalacji. Bywa, iż osoby, które dokonały termomodernizacji budynku i zastosowały pompę ciepła, chcą, by po ociepleniu budynku grzejniki nadal były nagrzewane do wysokiej temperatury. Nie jest to ani niezbędne, ani wręcz wskazane. Ogrzanie ocieplonego domu będzie możliwe nawet wtedy, kiedy grzejniki są letnie.

Należy też pamiętać, że w sezonie grzewczym temperatura zewnętrzna o poranku jest z reguły znacznie niższa od panującej w ciągu dnia. Często występują też przymrozki. Wymuszanie w tym czasie pracy pompy ciepła z wysoką temperaturą na potrzeby ogrzewania wody do mycia oznacza, iż przez godzinę czy dwie urządzenie pracuje z niską efektywnością i musi pobrać więcej energii elektrycznej. Warto więc tego unikać - wystarczy podgrzewać wodę do mycia w innych godzinach.

Pompa ciepła a ceny energii - podsumowanie

Przy obecnych relacjach cen popularnych nośników energii zastosowanie pompy ciepła może pozwolić na redukcję kosztów ogrzewania. W porównaniu do pelletu i gazu ziemnego może to oznaczać oszczędności na poziomie ok. 35%, a w porównaniu do oleju opałowego - nawet ok. 50%. Tak korzystny wynik osiągniemy, jeśli zapewnimy optymalne warunki pracy pomp, czyli współpracę z instalacją niskotemperaturową i umiejętną eksploatację systemu.

Dążąc do redukcji kosztów ogrzewania słabo izolowanego budynku, w każdym przypadku zacznijmy od jego termomodernizacji. Zastosowanie pompy ciepła czy jakiejkolwiek innej technologii nie może zapewnić redukcji kosztów ogrzewania, jeśli nie zmniejszymy strat ciepła z obiektu. W przypadku domu słabo izolowanego - niezależnie od wybranej technologii - koszt ogrzewania będzie bowiem wciąż bardzo wysoki. Po dokonaniu termomodernizacji - szczególnie w przypadku zasilania instalacji z pompy ciepła - dostrzeżemy znaczącą obniżkę. Warto to zrobić z myślą zarówno o własnej kieszeni, jak i o względach ekologicznych.

Informacja handlowa, dodano: 2025-03-17